Trouwen op Kreta: leer hier meer over de Kretenzische tradities en gebruiken
Dit artikel werd gepubliceerd op 5 oktober 2022 en bijgewerkt op 5 juli 2023.
Grieken staan bekend om hun uitgebreide bruiloften - er is zelfs een beroemde film over Griekse bruiloften gemaakt. In een cultuur waar vooral de familie centraal staat, brengt elke mijlpaal in het leven mensen samen en er is geen enkele mijlpaal belangrijker dan de bruiloft. In dit artikel bekijken we de Kretenzische huwelijksgebruiken.
Een Griekse bruiloft is niet alleen een kerkelijke ceremonie en een receptie achteraf - het is een opeenvolging van belangrijke gebeurtenissen. Trouwen in Griekenland en dan met name in de Grieks-orthodoxe kerk is iets heel speciaals. Het brengt de hele gemeenschap samen en er wordt dan gefeest zoals je nog nooit hebt gezien. Stel je dit alles eens voor op Kreta, maar dan in een Kretenzische stijl - wat méér van alles betekent: meer feesten, meer muziek, meer saamhorigheid.
Trouwen kan natuurlijk op bijna elk moment van het jaar, maar net als elders in de wereld zijn de zomermaanden favoriet om te trouwen. Omdat de vieringen op Kreta zo groot zijn, moeten ze bijna altijd buiten worden gehouden zodat er ruimte is voor alle gasten.
Wanneer vinden de meeste Kretenzische bruiloften plaats?
De lente en zomer hebben het perfecte weer voor een grote Kretenzische bruiloft en een borrel. Maar veel dagen op de kalender zijn echter niet geschikt, zoals de vastenperiode vóór Pasen, de twee weken voorafgaand aan de Hemelvaart van de Maagd. Zaterdag is de perfecte dag voor een bruiloft omdat alle mensen dan tijd hebben om te reizen.
De Kretenzische huwelijkstradities - een gedenkwaardige gebeurtenis in het traditionele leven
Op een eiland met zulke grote uitgebreide families en vele dorpen, brengen dorpshuwelijken mensen uit de hele omgeving en zelfs van nog veel verder weg samen voor een groots feest. Naast de Dag van de patroonheilige dat elk dorp viert, zijn bruiloften de perfecte gelegenheid om generaties samen te brengen. Het was vele decennia lang en is eigenlijk nog steeds voor veel mensen de belangrijkste gelegenheid voor sociale contacten omdat de plaatselijke bevolking elk zomerseizoen verschillende bruiloften bijwoont.
De huwelijksvoorbereidingen
Een Kretenzische bruiloft is een grote gebeurtenis en er is van tevoren veel te doen met speciale festiviteiten.
Uitnodigingen
Kretenzers houden wel van een feestje. De huwelijksviering begint eigenlijk al met het uitbrengen van de uitnodigingen, wat al een evenement op zich is. In traditionele dorpen is het de gewoonte dat de inwoners van het hele dorp en alle verre familieleden en vrienden mondeling worden uitgenodigd, uiteraard vergezeld van een kleine raki om te kunnen proosten op de gezondheid van het paar. En over toast gesproken, de gebruikelijke toast op een stel is "Kala Stefana!" wat betekent - "Een goed huwelijk'' (letterlijk: kroning) want de "Stefana" zijn de kransen die tijdens de huwelijksceremonie op de hoofden van de bruid en bruidegom worden geplaatst. En aangezien dit Kreta is, zal er waarschijnlijk ook wat muziek te horen zijn.
Het huwelijksbed
De donderdag vóór het huwelijk komen de vrouwen van de familie, enkele goede vriendinnen en de buren bijeen in het huis van het aanstaande echtpaar - hoewel veel paren nu vaak al samenwonen, is dit nog steeds een gebruik. De vrouwen maken dan het bed decoratief op, waarna de bezoekers - zowel mannen als vrouwen - er geld op komen gooien voor geluk.
De avond voor het huwelijk
Zoals in veel landen heeft de bruid met haar vriendinnen en de bruidegom met zijn vrienden op de avond voor de bruiloft een feestje. Een deel van de festiviteiten zijn het voorbereiden van de bruid en de bruidegom. De getuige scheert de bruidegom - een symbool van vertrouwen. De vriendinnen van de bruid doen haar haar. Dit alles gaat gepaard met speciale liederen, met natuurlijk muziek en dans.
De ochtend van het huwelijk
Na waarschijnlijk heel weinig slaap, maken de bruid en bruidegom zich op voor de grote dag. Bij de ingang van de kerk wordt de bruid aan de arm van haar vader door de priester en de bruidegom verwelkomd. Tijdens de plechtigheid wordt men ook begeleidt door de "Koumbari" - de getuigen en de bruidsmeisjes en is er een feestelijke processie van alle bruiloftsgasten, begeleid door muziek van de lyra en de laouto, als ze de kerk ingaan. Men wordt naar het midden van de kerk geleid, waar een mooi gedekte tafel staat met het heilige evangelie en een wijnglas. Nadat de priester de huwelijkskransen heeft gezegend schuift hij ze kruisvormig in elkaar en maakt een kruisgebaar op de voorhoofden van het paar met deze kransen.
Lees ook: 6 unieke kerken op Kreta die je echt moet bezoeken
De Kretenzische huwelijksgebruiken
De huwelijksceremonie in de kerk
Bij de Grieks-orthodoxe huwelijksceremonie staan veel mensen dicht bij het altaar. Tijdens de plechtigheid, geeft de getuige (koumbaros of de koumbara) de trouwringen aan de priester en kruist de kroontjes, de "stefana", boven de hoofden van het bruidspaar. Terwijl de getuige de kransen op de hoofden vasthoudt, wordt het paar bij de hand genomen door de priester en er wordt drie keer om de tafel gelopen. Maar ook bij het bruidspaar zijn de 'paranifakia' en de paragambri'- de kleine meisjes en jongens van het gezin, die feestelijk gekleed zijn. Natuurlijk zijn de ouders ook zo dichtbij als ze kunnen zijn.
Na de huwelijksvoltrekking gaat het paar buiten voor de kerk staan of het blijft in de kerk en iedereen heeft gelegenheid om het paar te feliciteren en er worden amandelbruidssuikers 'ta koufeta ' uitgedeeld - dit is een organza zakje gevuld met witte gesuikerde amandelen ("coufeta"). Er worden of vijf coufeta uitgedeeld om gezondheid, geluk, vruchtbaarheid, een lang leven en voorspoed te symboliseren of zeven om de goddelijke mysteries van de Grieks-orthodoxe kerk te vertegenwoordigen. In ieder geval moet het een oneven getal zijn en geen even getal - een getal dat niet door tweeën kan worden gedeeld. Dit is een klein aandenken aan de dag en misschien is er nog een klein icoontje aan het zakje gebonden.
Na de bruiloft - het feest
Op het dorpsplein staan inmiddels lange tafels klaar om de vele gasten te kunnen ontvangen. Hoeveel? 500 telt als een 'kleine' bruiloft op Kreta. Het traditionele menu is eenvoudig en heerlijk maar perfect om een grote menigte te voeden. Er wordt "Gamopilafo" - bruiloftspilaf is geit die lang gestoofd met rijst gekookt in een smaakvolle bouillon en afgewerkt met wat "stakovoutiro" - verse geitenboter - geserveerd. Dit wordt afgemaakt met zwarte peper. Het ziet er eenvoudig uit maar smaakt werkelijk fantastisch. Het wordt gekookt in enorme potten, die de gemeenschap voor zulke gelegenheden heeft of die professionele koks meebrengen. Het is zwaar werk en het vereist vele handen.
Vaak is het vlees voor het feestmaal van de eigen dieren van de familie. In feite is alles van de familie als ze dat hebben - van graviera, de wijn, de tsikoudia en al het andere. De salades begeleiden het vlees en pilaf.
Voor zoetigheden zijn er graviers gesmoord met tijmhoning en er zijn ook 'kserotigana' - broodjes van flinterdun deeg, knapperig gebakken en vervolgens in honingsiroop gedoopt en bestrooid met wat gehakte walnootjes.
Lees ook: Doopplechtigheid op Kreta - de prachtige viering van de doop
Kretenzische muziek
Natuurlijk staan muziek en dans centraal tijdens de festiviteiten en is er een band die traditionele muziek speelt op de lyra en de laouto terwijl de gasten zich uitleven op de dansvloer met de volksdansen.
Kretenzische muziek is snel en verkwikkend. De familie en gasten geven de band vaak een fooi.
De huwelijksgeschenken
Het is helemaal niet vreemd om het nieuwe paar een enveloppe met geld te geven - het is op Kreta zelfs gebruikelijk. Kretenzers zijn namelijk vrijgevig. Het nieuwe paar kan veel geld in ontvangst nemen en ook zij zullen tijdens hun huwelijk op dezelfde manier weer geld geven aan andere stellen om hen te helpen bij de start van hun nieuwe leven.
Er zijn ook geschenken van het paar aan hun gasten - als ze vertrekken, krijgen de gasten meer 'kserotigana', misschien wat noten en een "koulouri" – Grieks sesambrood in de vorm van een ring.
Na de huwelijksnacht
De ochtend na de bruiloft gaat het nieuwe paar naar de dorpsfontein met een eigen koulouri. Ze breken het doormidden onder de fontein en trekken er elk aan. Wie het grootste stuk heeft, heeft meer te zeggen tijdens het huwelijk! Kreta staat ook bekend om zowel sterke vrouwen als sterke mannen.
Terwijl je door Kreta rijdt zul je waarschijnlijk wel een bruiloft in het weekend tegenkomen - het biedt een fantastisch inkijkje in het authentieke Kretenzische leven! Kende jij al deze unieke Kretenzische huwelijksgebruiken al?
Speciale dank aan de geweldige Kretenzische videograaf Alexandros Ktistakis voor het aanleveren van de trouwfoto's voor dit artikel.
